W niniejszym artykule przedstawię najczęstsze przypadki stosowania rodzajników określonych w języku francuskim. Poniżej znajduje się podział tych determinantów, prawda, że nie jest skomplikowany?
Podział rodzajników określonych
Kiedy możemy mówić, że dany rzeczownik jest określony?
-
Rzeczownik jest znany mówiącemu/ piszącemu oraz odbiorcy
Je cherche les clés. Szukam (moich) kluczy.
-
Bierzemy pod uwagę cały zbiór, gatunek, całą klasę rzeczy lub pojęć.
Le lion est dangereux = Les lions sont dangereux. Lew jest niebezpieczny. Lwy są niebezpieczne
Les gens habitent sur la Terre. (wszyscy)Ludzie mnieszkają na Ziemi.
La voiture est un moyen de transport. (każdy) Samochód jest środkiem transportu
-
Rzeczownik oznacza osobę lub przedmiot jedyne w swoim rodzaju
le Soleil, la Terre, le ciel, la Lune
En 1969, Neil Armstrong a marché sur la Lune.
-
Rzeczownik jest określony poprzez kontekst, sytuację
Le chien de Paul s’appelle Rex. Pies Paula nazywa się Rex.
Ouvre la fenêtre, s’il te plaît. Proszę ,otwórz (to) okno.
-
O tym rzeczowniku była wcześniej mowa.
Hier, j’ai acheté des fleurs. J’ai mis les fleurs dans le vase. Wczoraj kupiłam kwiaty. Włożyłam kwiaty do wazonu.
Céline a un chat. Quand je suis chez elle, le chat se met sur mes genoux. Céline ma kota. Kiedy jestem u niej w domu, kot kładzie się na moje kolana.
-
Rzeczownik jest poprzedzony czasownikiem preferencyjnym (informujemy, że coś lubimy, uwielbiamy lub czegoś nie znosimy)
J’aime les animaux. Lubię zwierzęta.
Paul préfère le café. Paul woli kawę.
Ils détestent le bruit. Oni nienawidzą hałasu.
Vous n’aimez pas les pommes. Wy nie lubicie jabłek.
-
Rodzajniki określone stosujemy przed:
– nazwami geograficznymi ;La Pologne, Le Canada, Les USA, les Alpes
zazwyczaj nazwy miast nie mają rodzajnika (Paris, Rome, Cracovie), ale są wyjątki, np. Le Havre, La Rochelle
-
Rodzajniki określone stosujemy przed:
– nazwami narodów i języków
Les Polonais, le polonais
Les Français; le français
– nazwami pór roku i datą
le printemps, l’été, l’automne, l’hiver
Aujourd’hui, nous sommes le 24 janvier. Dzisiaj mamy 24 stycznia.
– nazwą dnia tygodnia i pory dnia, jeśli wskazujemy o czynności zwyczajowej, powtarzającej się
Le lundi, je vais à la piscine.W poniedziałki chodzę na basen.
Le soir, je me couche à 23 heures. Każdego wieczoru kładę się o 23.00.
– nazwami kolorów:
le rouge (kolor czerwony, czerwień), le bleu (kolor niebieski, błękit), le noir (kolor czarny, czerń)
– przymiotnikiem w stopniu najwyższym
Paris est la plus belle capitale du monde. Paryz jest najpiękniejszą stolicą na świecie.
– tytułami grzecznościowymi i nazwiskami
Monsier le Maire, Le Prince William,
-
Rodzajnik określony stosujemy po czasowniku FAIRE dla wyrażenia czynności i obowiązków domowych
faire la vaisselle, faire le lit, faire le ménage, faire la cuisine, faire la lessive, faire le devoir
-
Części ciała z reguły poprzedzone są rodzajnikiem określonym, ponieważ część ciała należy do kogoś , jest określona poprzez posiadacza
Je me suis lavé les mains.Umyłam sobie ręce.
Le coeur me fait mal.Boli mnie serce.
-
W wyrażenia miary, wagi, ceny
Les pommes coûtent 5 euros le kilo ) Jabłka kosztują 5 euro za kilogram (każdy kilogram)
Le jus est à 2 euros le litre.Sok koztuje 2 euro za kilogram (każdy kilogram)
-
Za pomocą rodzajnika określonego wyrazimy w przybliżeniu jakąś liczbę
dans les années 90 – w latach 90-tych
Na koniec trzeba pamiętać, że każda wypowiedź osadzona jest w jakimś kontekście, toteż zastosowanie takiego czy innego rodzajnika uwarunkowane jest sytuacją w której się wypowiadamy. Rodzajniki nadają wypowiedzi konkretne znaczenie i o tym przede wszystkim należy pamiętać.
Ważne jest również, aby dać sobie czas na ich naukę. Niektórzy łapią szybko temat, inni potrzebują więcej praktyki, aby zrozumieć „francuski sposób widzenia rzeczywistości”. Niefrancuska osoba, choćby nie wiadomo jak dobrze znała język, zawsze na chwilę zatrzyma się zanim użyje właściwego rodzajnika.
Zapraszam do lektury artykułu na temat rodzajników nieokreślonych.
Bibliografia :
M.łozińska, L.Przestaszewski, O francuskim rodzajniku i jego ekwiwalentach, Wiedza Powszechna, Warszawa 1972
M.Supryn-Klepcarz, Repetytorium gramatyczne z języka francuskiego, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2010
M.Grevisse, A.Goosse, Le bon Usage, DeBoeck 14ème Edition, Bruxelles 2008
Y.Delatour, D.Jennepin, M.Léon-Dufour, B.Teyssier, Nouvelle Grammaire du Français, Cours de Civilisation Française de la Sorbonne, Hachette
